Klasztor

Decyzję o założeniu domu klasztornego na ziemi oświęcimskiej podjęła w 1986 roku Kapituła Prowincji św. Antoniego i bł. Jakuba Strzemię Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych (Franciszkanów) i jej ówczesny prowincjał o. Feliks Stasica. Ideę tę poparł zarówno kard. Franciszek Macharski, jak i generał zakonu o. Lanfranco Serrini. Po ustaleniach z Kurią Metropolitalną w Krakowie, pracę duszpasterską w parafii Brzezinka od jesieni 1987 roku podjęło i prowadziło przez dwa lata, razem z tamtejszym proboszczem dwóch franciszkanów.

W lipcu 1987 roku Prowincja kupiła w Harmężach działkę (1,25 ha), na której znajdował się wówczas jedynie mały drewniany domek. Później teren ten powiększono, kupując sąsiednie działki oraz w 1989 roku murowany dom mieszkalny, usytuowany po przeciwnej stronie obecnej posesji.

Uchwałę o budowie w Harmężach domu zakonnego i urządzenia w nim Centrum św. Maksymiliana powzięła Kapituła Prowincjalna w roku 1989. Po przeprowadzeniu koniecznych adaptacji w domu murowanym, we wrześniu 1989 r. zamieszkało w nim trzech franciszkanów. Natomiast drewniany dom przerobiono na prowizoryczną kaplicę, która 10 listopada 1989 roku została poświęcona przez bpa Kazimierza Górnego. 17 lutego 1990 roku w Harmężach został erygowany klasztor pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NMP, a w sierpniu tego samego roku poświęcono krzyż i plac pod budowę kościoła. W dniu 12 października 1990 roku kard. F. Macharski wydał dekret o erygowaniu z dniem 20 października 1990 roku parafii pod wezwaniem Matki Bożej Niepokalanej w Harmężach i powierzenia na stałe Zakonowi Franciszkanów.

Prace przy budowie dwupoziomowego kościoła rozpoczęto 3 września 1990 roku i doprowadzono do stanu, który umożliwił na Boże Narodzenie 1990 roku odprawienie Pasterki.

27 listopada 1990 roku klasztor w Niepokalanowie ofiarował klasztorowi w Harmężach figurkę Matki Bożej Niepokalanej, wykonaną przez rzeźbiarza z Poronina – Bolesława Kupca, który jako więzień obozu Auschwitz (nr 792) ofiarował ją ks. Władysławowi Grohsowi, ówczesnemu wikaremu parafii Wniebowzięcia NMP w Oświęcimiu. Figurkę tę po śmierci ks. Grohsa (w Wieliczce) przekazano do Niepokalanowa.

28 maja 1993 r. ordynariusz nowoutworzonej Diecezji Bielsko-Żywieckiej, bp Tadeusz Rakoczy, poświęcił w obecności generała Zakonu o. Lanfranco Serriniego kościół w Harmężach. Latem roku następnego rozpoczęto budowę podziemi klasztoru. W 1995 roku doszło do porozumienia i podpisania umowy z Instytutem Świeckim Misjonarek Niepokalanej Ojca Kolbego o budowie w Harmężach przez ten Instytut Domu Pielgrzyma. Nieco później Instytut Misjonarek zakupił w Brzezince dom, w którym zamieszkały trzy Misjonarki.

8 października 1995 roku były więzień obozu KL Auschwitz Marian Kołodziej z Gdańska (nr 432), twórca wystawy “Klisze pamięci. Labirynty” zgłosił gotowość umieszczenia jej na stałe w Harmężach.

28 maja 1999 roku zostały przeniesione do Harmęż krzyże stawiane przy krzyżu papieskim na dawnym “Żwirowisku” przy obozie KL Auschwitz w Oświęcimiu. 303 krzyże różnej wielkości ustawiono w ogrodzie klasztornym.

8 marca 2000 roku Prowincja przekazała Misjonarkom Niepokalanej Ojca Kolbego działkę (ok. 52 ary), na której został zbudowany ich Dom Pielgrzyma.

1 maja 2000 roku w Harmężach pod przewodnictwem generała o. Agostino Gardina rozpoczęła obrady Kapituła Prowincji św. Antoniego i bł. Jakuba Strzemię.

5 grudnia 2002 roku zakończono pracę przy pokrywaniu kostką brukową parkingów przy kościele i klasztorach franciszkanów i misjonarek oraz drogi dojazdowej do obiektów klasztornych. Fundusze na ten cel pochodziły z Oświęcimskiego Strategicznego Programu Rządowego.

Rok 2004 był bogaty w wydarzenia w Harmężach. 28 maja w rocznicę osadzenia św. Maksymiliana w KL Auschwitz w kościele umieszczono Tablice Pamięci poświęcone kapłanom i osobom zakonnym zamordowanym w KL Auschwitz – Birkenau, w dniach 14 do 19 czerwca 2004 roku odbyła się II część Kapituły Prowincjalnej, w dniach 21-31 sierpnia Międzynarodowy Kongres Wychowawców, 1 września Spotkanie Braterskie z udziałem Generała Zakonu, Zarządu Zakonu, Prowincjałów, Kustoszów, Wychowawców i zaproszonych Braci, a w dniach 2-4 września obradowało Definitorium Generalne Zakonu i CEO. Natomiast 24 października Misjonarki Niepokalanej Ojca Kolbego obchodziły 10 rocznicę pobytu na ziemi oświęcimskiej.

26 stycznia 2005 roku Centrum św. Maksymiliana było jednym z kilku miejsc oficjalnych obchodów 60 rocznicy wyzwolenia KL Auschwitz – Birkenau i miasta Oświęcim. W tym dniu odbyło się Nabożeństwo Ekumeniczne z udziałem przedstawicieli różnych religii, przedstawicieli Związku Miast Polskich i przedstawicieli miast z zagranicy.

29 maja 2008 roku w czasie Kapituły Prowincjalnej bp Tadeusz Rakoczy poświęcił kaplicę “Matki Bożej zza drutów”, wykonaną według projektu pana Wiesława Wnętrzaka z Bielska Białej. Bp Tadeusz Rakoczy wydal dekret nastepujacej treści: “Na prośbę Rev. o. Prowincjała Jarosława Zachariasza, przełożonego Prowincji Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych (Franciszkanów) p.w. św. Antoniego Padewskiego i bł. Jakuba Strzemię w Krakowie, po upewnieniu się o odpowiednim urządzeniu miejsca zgodnie z kan. 1224 KPK, ustanawiam kaplicę p.w. Matki Bożej zza drutów, jako Patronkę Rodzin Oświęcimskich w kościele Franciszkanów, p.w. Matki Bożej Niepokalanej w Harmężach. Ojców Franciszkanów, parafian i wszystkich pielgrzymów gromadzących się w kaplicy proszę o modlitwę w intencjach Biskupa Bielsko-Żywieckiego i całej Diecezji Bielsko- Żywieckiej. Wszystkich przybywających do tej kaplicy na modlitwę polecam Bożej Opiece i z serca błogosławię”.

opr. o. Marek Hałambiec OFMConv